Płatności gotówkowe stają się coraz rzadsze na całym świecie. A dlaczego nie - wygodniej i bezpieczniej jest mieć przy sobie plastikową kartę zamiast portfela pełnego gotówki, a nawet tylko telefon komórkowy, jeśli obsługuje on płatności mobilne. Zdecydowana większość (87%) tych kart to karty debetowe, a nie kredytowe. W skali globalnej wykorzystanie kart płatniczych jest jednak bardzo zróżnicowane. W Szwecji, na przykład, często można zobaczyć w sklepach napisy "We accept cards only", podczas gdy na Bliskim Wschodzie praktycznie niemożliwe byłoby poradzenie sobie wyłącznie za pomocą karty, ponieważ dominującą walutą jest gotówka.
Jakie są funkcje kart debetowych i jak zmieniały się one na przestrzeni czasu?
W dzisiejszych czasach nie wyobrażamy sobie życia bez kart płatniczych. Stanowią one wygodny i bezpieczny sposób kontrolowania swoich finansów i dokonywania płatności. Ponieważ świat zachodni coraz wyraźniej zmierza w kierunku eliminacji gotówki, możemy oczekiwać, że liczba transakcji kartami będzie w przyszłości tylko rosła. Dlatego też banki coraz częściej tworzą nowe usługi - takie jak połączenie kart kredytowych i debetowych.
Co to jest karta debetowa?
Karta debetowa jest plastikową kartą wydawaną przez bank lub inną instytucję płatniczą, która może być używana do dokonywania płatności bezgotówkowych. Każda karta jest powiązana z określonym rachunkiem bieżącym (najczęściej jeden rachunek - jedna karta) i pozwala na korzystanie z pieniędzy znajdujących się na rachunku bieżącym. Przy takich płatnościach karta debetowa pełni funkcję potwierdzenia płatności, ponieważ środki za transakcję są automatycznie przelewane z rachunku bieżącego powiązanego z kartą na rachunek sprzedawcy. W krajach zachodnich prawie wszyscy handlowcy akceptują karty debetowe jako formę płatności, ponieważ odmowa ich przyjęcia utrudniłaby klientom dokonywanie płatności i potencjalnie doprowadziłaby do utraty klientów.
Patrząc wstecz, pierwsze karty debetowe zostały wydane kilka lat później niż karty kredytowe. Początkowo banki wydawały karty kredytowe z myślą o pożyczaniu pieniędzy i zarabianiu na nich odsetek. Wkrótce jednak zdano sobie sprawę, że karta płatnicza jest wygodnym sposobem na umożliwienie ludziom dostępu do ich pieniędzy w depozycie, jak również do ich kredytów, i tak powstały karty debetowe.
Przeczytaj więcej o cechach karty kredytowej tutaj, ale główna różnica między kartą debetową a kredytową polega na tym, że karta kredytowa ma dołączoną możliwość zaciągania pożyczek, podczas gdy karta debetowa nie ma takiej możliwości. Obecnie jednak coraz częściej spotykamy się z tworzeniem przez banki różnych kart hybrydowych - karty kredytowej z niewielką linią kredytową, która służy jako karta debetowa bez konieczności zaciągania kredytu.
Jakie funkcje pełnią karty debetowe?
Wszystkie rodzaje kart debetowych mają prawie takie same funkcje - można nimi płacić i wypłacać gotówkę. Jednak obecnie prawie wszystkie (około 90%) wydawane karty debetowe są zbliżeniowe. Oznacza to, że karta może być użyta do dokonania płatności poprzez przyłożenie jej do terminala płatniczego. Zwłaszcza w czasie pandemii handlowcy apelują o jak najczęstsze korzystanie z płatności zbliżeniowych. Technologia RFID jest wykorzystywana do płatności zbliżeniowych, która działa również np. w e-talonach Riga Transport. Jednocześnie, na przykład w Tallinie, za transport publiczny można płacić kartą bankową bez konieczności kupowania osobnego e-talonu. Płatności zbliżeniowe mają pewne ograniczenia - na przykład maksymalna kwota płatności wynosi 100 zł - i istnieje limit liczby płatności. Po jej osiągnięciu karta bankowa poprosi Cię o potwierdzenie płatności poprzez włożenie jej do terminala i wprowadzenie kodu PIN.
Możesz też oczywiście robić zakupy online za pomocą karty debetowej. Zakupy przez Internet stały się szczególnie popularne w ostatnich latach, ponieważ są coraz szybsze i wygodniejsze, a wraz z pojawieniem się na rynku samochodów dostawczych i usług, dostawa towarów stała się również łatwiejsza. Oczekuje się, że w przyszłości ten rodzaj płatności stanie się bardziej popularny, ponieważ jest coraz częściej integrowany z nowoczesnymi aplikacjami, takimi jak Bolt, Wolt, Citybee, a nawet Rimi, jeśli zakup dokonywany jest za pomocą skanera. Odbiorca nie musi nic robić - pieniądze są automatycznie przelewane z konta.
Czy w przyszłości zniknie rozróżnienie między kartami debetowymi i kredytowymi?
Banki stale badają rynek i opracowują nowe usługi w oparciu o preferencje ludzi, więc całkiem możliwe, że w przyszłości słowa "kredyt" i "debet" znikną z kart płatniczych i wszystkie karty będą takie same. Jedną z największych zalet nowoczesnych pożyczek jest to, że pieniądze są dostępne szybko. I właśnie to zapewnia rachunek bieżący z limitem kredytowym, nawet jeśli jest on niewielki. W rzeczywistości, wiele kart kredytowych ma już darmowe wakacje kredytowe: jeśli pożyczona kwota zostanie spłacona w ciągu 30 dni, nie ma żadnych opłat za tę pożyczkę.
Które banki oferują jakie karty debetowe? Czy wszystkie są darmowe?
Wszystkie banki oferują karty debetowe, różnią się jedynie warunkami (np. opłaty, limity itp.). Jednak w bardzo rzadkich przypadkach karty są bezpłatne. Najczęściej za korzystanie z karty debetowej pobierana jest opłata (miesięczna lub roczna). Bezpłatne karty płatnicze są częściej oferowane przez firmy oferujące portfele mobilne (N26, Revolut itp.), przy czym firmy te mają inne sposoby zarabiania pieniędzy - na przykład naliczając odsetki od transakcji gotówkowych.
Należy pamiętać, że karty bankowe są również dla osób niepełnoletnich - dziecko może otrzymać kartę debetową już od szóstego roku życia, jeśli rodzic otworzy rachunek bieżący. Ale od 16 roku życia każdy może samodzielnie otworzyć konto bankowe.